Sigorta şirketinin açacağı rücu davasında görevli mahkeme konusu sıklıkla karıştırılan hukuki konulardan birini oluşturmaktadır. Yakın zamanda Adana Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi tarafından verilen bir kararda kasko poliçesi gereği sigortalıya ödeme yapan sigorta şirketinin sorumluya karşı açtığı rücu davasında bu konuya ilişkin kurallar yeniden ortaya koyulmuştur.
KASKO NEDİR?
Kasko, yani kara taşıtları sigortası;
a) Aracın karayolunda veya demiryolunda kullanılabilen motorlu, motorsuz araçlarla çarpışması,
b) Gerek hareket gerek durma halinde iken sigortalının veya aracı kullananın iradesi dışında araca ani ve harici etkiler neticesinde sabit veya hareketli bir cismin çarpması veya aracın böyle bir cisme çarpması, devrilmesi, düşmesi, yuvarlanması gibi kazalar,
c) Üçüncü kişilerin kötü niyet veya muziplikle yaptıkları hareketler, ile fiil ehliyetine sahip olmayan kişilerin yol açacağı zararlar,
d) Aracın yanması,
e) Aracın veya araç parçalarının çalınması veya çalınmaya teşebbüs edilmesi,
risklerinden birinin gerçekleşmesi sonucunda sigortalının aracından doğan menfaatin doğrudan uğrayacağı maddi zararları teminat altına alır.
Yukarıda sayılan rizikolardan birinin gerçekleşmesi durumunda sigorta şirketi, poliçe teminat limiti dahilinde sigortalının zararını karşılar. Rizikonun gerçekleşmesi ile tam hasar meydana geldiği takdirde sigorta teminatı sona erer. Teminatın sona ermesi ile sigortacı primin tamamına hak kazanır.
Kısmi hasar halinde ise, aksine anlaşma yoksa, sigorta bedeli, rizikonun gerçekleştiği tarihten
itibaren, ödenen tazminat tutarı kadar eksilir.
Sigortalının zararını giderdikten sonra sigortacının ödediği bedel kadar rizikonun gerçekleşmesinde kusuru olan üçüncü kişilere rücu hakkı vardır.
KASKO ŞİRKETİNİN RÜCU HAKKI
Sigorta şirketi, kasko poliçesi gereğince ödediği tazminat tutarınca sigortalıya halef olur. Sigorta şirketi ödediği tutar için rücu talebini, sigorta limitleri dahilinde, öncelikle ilgili risk için teminat sunan sigorta
şirketine yöneltir. Sigorta şirketi ilgiliye karşı sahip olduğu rücu hakkını ilgili risk için sigorta teminatının bulunmadığı durumda kullanabilir.
Sigorta ettiren ve sigortalı, sigortacının açabileceği davaya veya takibe yararlı ve elde edilmesi mümkün belge ve bilgileri vermeye zorunludur.
Peki sigortacının açacağı rücu davasında görevli mahkeme hangisidir?
SİGORTA RÜCU DAVASINDA GÖREVLİ MAHKEME
Sigorta şirketinin kasko poliçesi gereğince ödediği bedeli rizikonun gerçekleşmesinde kusurlu kişilere rücu hakkı bulunmaktadır. Bu hak, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun haksız fiil hükümleri çerçevesinde değerlendirilmektedir. Sigortacının açacağı rücu davasında görevli mahkeme belirlenirken de buradan hareket edilmelidir.
⚠️ Sigortacının açacağı rücu davası mutlak ticari davalardan değildir.
⤷ Mutlak ticari davaların hangileri olduğu 6102 sayılı TTK md. 4 hükmünde düzenlenmiştir. Yukarıda bahsedildiği üzere sigorta rücu davasının dayanağı TBK olup, TTK’de buna ilişkin hüküm bulunmamaktadır.
⚠️ Rücu davasında karşı tarafın tacir ve rizikonun gerçekleşmesine neden olan fiilin tacirin ticari işletmesi ile ilgili olup olmadığına bakılmalıdır.
⤷ Türk Ticaret Kanununda düzenlenmese dahi, her iki tarafın tacir olduğu ve ticari işletmesiyle ilgili hususlardan doğan hukuk davaları nispi ticari dava sayılmaktadır. Dolayısıyla somut olayın özelliğine göre rizikonun gerçekleşmesinde kusuru olan kişi ve fiil bakımından bu şartlar sağlanıyorsa rücu davası nispi ticari dava niteliğinde olacak ve rücu davasında görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemeleri olacaktır.
💡 Yukarıda sayılan iki durum değerlendirildiğinde, sigortacının açacağı rücu davasında görevli mahkeme kural olarak Asliye Hukuk Mahkemeleri olacaktır.
EMSAL BAM KARARI
ADANA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
4. HUKUK DAİRESİ
Esas Numarası: 2025/2342
Karar Numarası: 2025/1511
Karar Tarihi: 23.10.2025
“…Dava, davalı belediyenin sorumluluk bölgesinde bulunan ağacın dava dışı sigortalı aracın üzerine düşmesi sonucu oluşan hasarın davacı sigorta firması tarafından ödenmesinden kaynaklanan rücuen tazminat istemine ilişkindir.
… Asliye Hukuk Mahkemesi; “Somut olayda davacı vekili tarafından açılan davanın Asliye Hukuk Mahkemesi olarak açıldığı ancak davacının tacir olduğu, …’de Asliye Ticaret Mahkemesi’nin bulunmadığı, yukarıda anılan düzenleme uyarınca işbu davanın mahkememize tevzii olduğu, davanın açıldığı tarih itibari ile Mersin Asliye Ticaret Mahkemesinin davaya bakmaya görevli ve yetkili olduğuna,” dair görevsizlik kararı vermiştir.
…. Asliye Ticaret Mahkemesi ; “Somut olayda, davalı kamu kurumu olan … Belediyesi olup tacir sıfatını haiz olmadığı, uyuşmazlık konusunun 6102 sayılı TTK’dan düzenlenen işlerden olmadığından mutlak ticari iş niteliğinde de olmadığı, sonuç olarak 6102 sayılı TTK’nın 4, 5 ve 11. maddesinin 2. fıkrasındaki düzenlemeler nazara alındığında taraflar arasındaki uyuşmazlığın ticari dava niteliğinde olmadığı, sigortalı ile zarar verdiği iddia olunan davalı arasındaki ilişki Borçlar Kanununda düzenlenen haksız fiilden kaynaklandığından davanın Asliye Hukuk Mahkemesinde görülerek karara bağlanması gerektiğinden mahkememizin görevsizliğine dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir. (İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 9.hukuk Dairesi’nin 2024/2434 esas ve 2024/2225 karar sayılı kararı),” dair karşı görevsizlik kararı vermiş, dosyayı merci tayin talebi ile Dairemize göndermiştir.
Dosyanın istinaf incelemesinde; …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen karşı görevsizlik kararının usul ve yasaya uygun olduğu, somut olayın haksız fiilden kaynaklandığı, davacı tarafça, dava dışı sigortalısına ödemiş olduğu zararın rücuen tazmininin talep edildiği, davalı … Belediye Başkanlığı’nın tacir sıfatının bulunmadığı nazara alındığında davaya bakmakla görevli mahkemenin … Asliye Hukuk Mahkemesi olduğuna dair hüküm kurmak gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-… Asliye Hukuk Mahkemesi’nin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
2-Dosyanın merci tayini talep eden mahkemeye iadesine,
Dair, dosya üzerinde yapılan ön inceleme sonucunda 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunun 362/1-c maddesi uyarınca kesin olarak oy birliği ile karar verildi.”
Kararın tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.
ESKİŞEHİR AVUKAT CANSU ÖNÇLER UYANIK
