Evlenme Nedir?
Evlenme, karşı cinsten iki insanın karşılıklı ve birbirine uygun irade ile hayat ortaklığı kurmak için yasanın aradığı şartlara uygun olarak birleşmesidir.
Evlenme Şartları Nelerdir?
Evlenme şartları, Türk Medeni Kanunu madde 124 vd. hükümlerinde öngörülmüştür. Buna göre;
1- Evlenme ehliyetinin varlığı
a- Yaş
Türk Medeni Kanununa göre, erkek veya kadın onyedi yaşını doldurmadıkça evlenemez. Yani ülkemizde olağan evlenme yaşı 17 yaşın doldurulması olarak belirlenmiştir. Ancak, hâkim olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple onaltı yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verebilir. Olanak bulundukça hakim karardan önce ana ve baba veya vasi dinler. 17 yaşından küçük kişinin evlenmesi hakimin takdir yetkisindedir. Ancak yasada, kişinin 16 yaşını doldurmuş olması ve olağanüstü durum/pek önemli bir sebebin varlığı (örn. kadının gebe olması) şarttır.
b- Ayırt etme gücü
Türk Medeni Kanunu uyarınca ayırt etme gücüne sahip olmayanlar evlenemez. Burada bakılması gereken, kişinin evlenmenin anlam ve önemini, sorumluluklarını kavrayabilecek durumda olup olmadığıdır.
c- Yasal temsilcinin izni
Türk Medeni Kanununa göre küçükler ve kısıtlılar, yasal temsilcisinin izni olmadıkça evlenemez. TMK md. 136 uyarınca yasal temsilcinin bu izni imzası onaylanmış yazılı izin belgesi ile vermesi gerekir. Dolayısıyla sözlü olarak veya adi yazılı şekilde verilen izinlerin bir geçerliliği yoktur.
NOT: Haklı bir neden olmaksızın evlenmeye izin vermeyen yasal temsilci hakkında mahkemeye başvurulması halinde, hakim izin vermeyen yasal temsilciyi dinledikten sonra küçük veya kısıtlının evlenmesine izin verebilir.
2- Evlenme Engelleri
Yasaya göre kesin evlenme engelleri; hısımlık, önceki evlilik ve akıl hastalığıdır. Bu engellerden birinin varlığı halinde engele sahip kişi herhangi biriyle evlenemez. Aksi takdirde evlilik geçersiz olabilir.
a- Hısımlık
Aşağıdaki kimseler arasında evlenme yasaktır:
- Üstsoy ile altsoy (Anne/Baba ile çocuk, torun arasında gibi) arasında; kardeşler arasında; amca, dayı, hala ve teyze ile yeğenleri arasında,
- Kayın hısımlığı meydana getirmiş olan evlilik sona ermiş olsa bile, eşlerden biri ile diğerinin üstsoyu veya altsoyu arasında (Kayınbaba/kayınana ile damat/gelin arasında gibi),
- Evlât edinen ile evlâtlığın veya bunlardan biri ile diğerinin altsoyu ve eşi arasında.
b- Önceki Evlilik
Önceden evlilik yapmış kimseler, TMK uyarınca yeniden evlenmek için önceki evliliğinin sona ermiş olduğunu ispat etmek zorundadır. Aksi halde yapılan evlilik geçersizdir.
Belirtmek gerekir ki, eşi hakkında gaiplik kararı verilen kimsenin evliliği kendiliğinden sona ermez. Bu kişinin yeniden evlenebilmek için önce evliliğin feshini istemesi gerekir. Kaybolanın eşi evliliğin feshini, gaiplik başvurusuyla birlikte veya ayrıca açacağı bir dava ile isteyebilir. Ayrı bir dava ile evliliğin feshi, davacının yerleşim yeri mahkemesinden istenir.
NOT: Evlilik sona ermişse, kadın, evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün geçmedikçe evlenemez. Doğurmakla süre biter. Kadının önceki evliliğinden gebe olmadığının anlaşılması veya evliliği sona eren eşlerin yeniden birbiriyle evlenmek istemeleri hâllerinde mahkeme bu süreyi kaldırır. Bu anlamda iddet müddeti, kesin olmayan evlenme engellerinden biridir.
c- Akıl Hastalığı
Akıl hastaları, evlenmelerinde tıbbî sakınca bulunmadığı resmî sağlık kurulu raporuyla anlaşılmadıkça evlenemezler. Dolayısıyla evlenmesinde tıbbi sakınca bulunmadığı ibaresi bulunan Resmi Sağlık Kurulu raporu alan akıl hastalarının evlenmesi mümkündür.
Yukarıda sayılan durumlara ek olarak 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanununun kabul ettiği bazı tehlikeli hastalıklara sahip kişilerin de iyileştiğine ve bu hastalığın bulaşmayacağına dair doktor raporu almadıkça evlenmesi mümkün değildir. Ancak bu sağlık şartı, kesin olmayan evlenme engellerinden biridir. Dolayısıyla hastalığına rağmen evlenen kimselerin evliliği, bu sebeple geçersiz olmayacaktır.
Türk Medeni Kanununda evlenmenin şekli şartları da öngörülmüştür. Bu şartlara uyulmaması halinde yapılan evlilik geçersiz olabilir.
Evlenme Usulü ve Şekli Şartlar
Evlenme Başvurusu
Birbiriyle evlenecek erkek ve kadın, içlerinden birinin oturduğu yer evlendirme memurluğuna birlikte yazılı veya sözlü olarak başvururlar. Evlendirme memuru, belediye bulunan yerlerde belediye başkanı veya bu işle görevlendireceği memur, köylerde muhtardır.
Evlenme Başvurusu İçin Gerekli Belgeler
Erkek ve kadından her biri, nüfus cüzdanı ve nüfus kayıt örneğini, önceki evliliği sona ermiş ise buna ilişkin belgeyi, küçük veya kısıtlı ise ayrıca yasal temsilcisinin imzası onaylanmış yazılı izin belgesini ve evlenmeye engel hastalığının bulunmadığını gösteren sağlık raporunu evlendirme memurluğuna vermek zorundadır.
Başvurunun incelenmesi ve reddi
Evlendirme memuru, evlenme başvurusunu ve buna eklenmesi gereken belgeleri inceler. Başvuruda bir noksanlık görürse bunu tamamlar veya tamamlattırır.
Başvurunun usulüne uygun olarak yapılmadığı veya evleneceklerden birinin evlenmeye ehil olmadığı ya da evlenmeye yasal bir engel bulunduğu anlaşılırsa, evlenme başvurusu reddolunur ve durum evleneceklere yazıyla hemen bildirilir.
Redde itiraz ve yargılama usulü
Evleneceklerden her biri evlendirme memurunun ret kararına karşı mahkemeye başvurabilir. İtiraz, evrak üzerinde incelenip kesin karara bağlanır. Ancak, mutlak butlan sebeplerinden birinin bulunduğuna ilişkin ret kararlarına karşı açılan davalar, basit yargılama usulüyle görülür.
Evlenme töreni ve tescil
Evlendirme memuru, evlenmek için koşulların varlığını tespit ederse veya ret kararı mahkemece kaldırılırsa, evleneceklere evlenme gün ve saatini bildirir veya isterlerse evlenme izni belgesini verir. Bu izin belgesi, verildiği tarihten başlayarak altı ay içinde evleneceklere herhangi bir evlendirme memuru önünde evlenebilme hakkı sağlar.
Evlenmek için gerekli koşulların bulunmadığının anlaşılması veya belgelerin verilmesinden başlayarak altı ayın geçmesi hâlinde, evlendirme memuru evlenme törenini yapamaz.
Tören, evlendirme dairesinde evlendirme memurunun ve ayırt etme gücüne sahip ergin iki tanığın önünde açık olarak yapılır. Ancak, tören evleneceklerin istemi üzerine evlendirme memurunun uygun bulacağı diğer yerlerde de yapılabilir.
Evlendirme memuru, evleneceklerden her birine birbiriyle evlenmek isteyip istemediklerini sorar. Evlenme, tarafların olumlu sözlü cevaplarını verdikleri anda oluşur. Memur, evlenmenin tarafların karşılıklı rızası ile kanuna uygun olarak yapılmış olduğunu açıklar. Tören biter bitmez evlendirme memuru eşlere bir aile cüzdanı verir.
Ülkemizde imam nikahı olarak da bilinen dini nikah, genellikle resmi nikahtan önce yapılmaktadır. Ancak Türk Medeni Kanununa göre aile cüzdanı gösterilmeden evlenmenin dinî töreni yapılamaz. Resmi nikahın geçerli olması dinî törenin yapılmasına bağlı değildir.
Evlenme ile ilgili bizden hukuki danışmanlık almak istiyorsanız internet sitemiz üzerinden online randevu oluşturabilir veya iletişim kanallarımız üzerinden bize ulaşabilirsiniz.
ESKİŞEHİR AVUKAT CANSU ÖNÇLER UYANIK
