27.01.2024 tarih, 32442 sayılı Resmi Gazete’de Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlanan 69 seri numaralı Damga Vergisi Genel Tebliğinde, 7491 sayılı Kanunun 21. maddesiyle 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tablonun II. Kararlar ve mazbatalar başlıklı bölümünün (2) numaralı fıkrasının parantez içi hükmünde yer alan “ihale kararının” ibaresi “ihale kararı ve ihaleye ilişkin olarak ihale makamı ile düzenlenen sözleşmenin” şeklinde yapılan değişikliğin uygulanmasına dair örnekli açıklamalar yapılmış, 28.12.2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 27.01.2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Resmi Gazete için, buraya tıklayınız.
28.12.2023 tarihinde 488 sayılı Damga Vergisi Kanununda yürürlüğe giren değişiklik sonrası söz konusu madde hükmü;
“2.İhale Kanunlarına tabi olan veya olmayan resmi daire ve kamu tüzel kişiliğini haiz kurumların her türlü ihale kararları (4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki kurum ve kuruluşlara şikâyet veya Kamu İhale Kurumuna itirazen şikâyet ya da yargı kararı üzerine ihalenin iptal edilmesi hâlinde, bu ihale kararı ve ihaleye ilişkin olarak ihale makamı ile düzenlenen sözleşmenin hükmünden yararlanılmayan kısmına isabet eden damga vergisi ret ve iade olunur.)”
şeklinde değiştirilmiştir.
Damga vergisinde vergiyi doğuran olay kağıtların düzenlenerek hukuken tekemmül etmesi olup, Kanunda aksine bir düzenleme olmadığı müddetçe hukuken tekemmül eden ve verginin konusuna giren bir kağıdın hükmünden istifade edilmemiş olması veya kısmen istifade edilmiş olması, o kağıdın bir hususu ispat ve belli edebilecek belge olma vasfını ortadan kaldırmayacağı gibi kağıt tekemmül ettikten sonra, kağıda konu muamelelerin iptal edilmiş olması vergilendirmeyi etkilemeyecektir.
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 8. maddesinde tanımlanan resmi daireler ve resmi daire olmasa dahi kamu tüzel kişiliğini haiz kurumların aldıkları ihale kararları ile ihale kararlarına istinaden ihale makamı ile düzenlenen sözleşmeler damga vergisine tabidir. Kanuna göre resmi daireler; genel ve özel bütçeli idarelerle, il özel idareleri, yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıkları, belediyeler ve köylerdir.
488 sayılı Damga Vergisi Kanununa göre damga vergisinin mükellefi kağıtları imza edenlerdir. Kağıtları imza edenlerden birinin resmi daire olması halinde, yani resmi daireler ile kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların Damga Vergisini kişiler öder.
Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tablonun II. Kararlar ve mazbatalar başlıklı bölümünün (2) numaralı fıkrasında yer alan parantez içi hüküm ile fıkrada belirtilen şartların varlığı halinde, ihale kararlarının yanı sıra ihale makamı ile düzenlenen sözleşmelerin de hükmünden kısmen veya tamamen yararlanılmayan kısmına isabet eden damga vergisinin ödeyen kişilere iadesine imkan tanınmıştır.
İhale kararlarına ait damga vergisinin hangi durumlarda iade edileceğine ilişkin açıklamalar 29.09.2016 tarih, 29842 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 60 seri numaralı Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliğinde yapılmış olup, ihale kararı yönünden bu Tebliğ çerçevesinde işlem yapılmaya devam edilecektir.
7491 sayılı Kanunun 21. maddesiyle yapılan değişiklikle birlikte, Kamu İhale Kanunu kapsamındaki ihale makamı olan kurum ve kuruluşlara şikayet veya Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet ya da yargı kararı üzerine ihalenin iptal edilmesi halinde, ihale kararında olduğu gibi, ihale makamı ile düzenlenen sözleşmenin hükmünden kısmen veya tamamen yararlanılmayan kısmına isabet eden damga vergisi de ret ve iade edilecektir. Bu çerçevede;
a) 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 22. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında, sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunan mükelleflerce mükellefiyetlerinin bulunduğu vergi dairelerine,
b) 488 sayılı Damga Vergisi Kanunun 22. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunmayan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince, gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine,
c) Ödemenin vergi daireleri dışındaki muhasebe birimlerine yapılmış olması durumunda, yukarıda belirtilen ilgili vergi dairesine başvurulması durumunda iade işlemi gerçekleştirilecektir.
Damga vergisinin hangi oranda iade edileceği hususu, ihale konusu işin, ihale sözleşmesinin iptal edilmesine kadar ne kadarının yapıldığına göre farklılık arz etmektedir. İhale kararı ve ihale sözleşmesi kapsamında iş yapılmaya başlanmış, ancak sonrasında ihale kararı ve ihaleye ilişkin olarak ihale makamı ile düzenlenen sözleşme iptal olmuş ise, sözleşme hükmünden yararlanılmayan kısmına isabet eden damga vergileri mükellefe iade edilecektir. İhale kararı ve ihale sözleşmesi konusu iş henüz yapılmaya başlanmadan önce söz konusu ihale kararı ve sözleşmesi iptal edilir ise, bunlara ilişkin ödenen damga vergilerinin tamamı mükellefe iade edilecektir.
Mükelleflerin iade talep başvurularında, damga vergisinin ödendiğine dair makbuz/vergi dairesi alındısı ve ihalenin iptal edildiğine ilişkin tevsik edici belge ile ihale makamından ihale konusu işin ne kadarının gerçekleştiğine ilişkin yazının ibrazı şarttır.
Örnek 1: (K) Belediyesi tarafından ihalesi yapılan “12 Ay Süreli Yemek Hizmeti Alımı İşi” (Y) Yemek Hizmetleri Ltd. Şti. uhdesinde kalmış, söz konusu işe ilişkin olarak 1/6/2023 tarihli ihale kararına ve 16/6/2023 tarihinde imzalanan sözleşmeye ait damga vergisi ödenmiştir. Daha sonra ihalenin diğer katılımcılar tarafından dava konusu yapılması neticesinde, mahkeme tarafından 15/1/2024 tarihli kararla ihalenin iptaline karar verilmiştir. Bunun üzerine, (Y) Yemek Hizmetleri Ltd. Şti. ihale kararı ve sözleşme için ödediği damga vergisinin iadesini talep etmiştir.
Söz konusu ihalenin mahkeme kararına istinaden iptali nedeniyle, ihale kararının ve ihaleye ilişkin olarak ihale makamı ile düzenlenen sözleşmenin hükmünden yararlanılmayan kısmına isabet eden damga vergileri iade olunacaktır.
Örnek 2: Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ihalesi yapılan “Hizmet Binası Yapım İşi” (A) İnşaat Ltd. Şti. uhdesinde kalmış, söz konusu işe ilişkin olarak 2/1/2024 tarihli ihale kararına ve 10/1/2024 tarihinde imzalanan sözleşmeye ait damga vergisi ödenmiştir. Daha sonra Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet üzerine işe başlanılmadan 15/1/2024 tarihli Kamu İhale Kurumu kararıyla ihale iptal edilmiştir. Bunun üzerine, (A) İnşaat Ltd. Şti. ihale kararı ve sözleşme için ödediği damga vergisinin iadesini talep etmiştir.
Söz konusu ihalenin Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet üzerine işe başlanılmadan iptal edilmesi nedeniyle, hükmünden yararlanılmayan ihale kararına ve ihaleye ilişkin olarak ihale makamı ile düzenlenen sözleşmeye ait damga vergilerinin tamamı iade olunacaktır.
ESKİŞEHİR AVUKAT CANSU ÖNÇLER UYANIK
