Tüketicinin taraf olduğu taksitle satış sözleşmesi, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 17 vd. maddelerinde düzenlenmiştir.
Taksitle Satış Sözleşmesi Nedir?
Taksitle satış sözleşmesi, satıcı veya sağlayıcının malın teslimi veya hizmetin ifasını üstlendiği, tüketicinin de bedeli kısım kısım ödediği sözleşmelerdir. Yani satış sözleşmesine konu mal tüketiciye sözleşmede kararlaştırılan tarihte teslim edilmekte, ancak tüketici malın bedelini parça parça ödemektedir.
DİKKAT! Taksitle satış sözleşmesi yazılı olarak kurulmadıkça geçerli olmaz. Geçerli bir sözleşme yapmamış olan satıcı veya sağlayıcı, sonradan sözleşmenin geçersizliğini tüketicinin aleyhine olacak şekilde ileri süremez.
1- Malın Teslim Edildiği Durumlarda Cayma Hakkı
Taksitle satış sözleşmelerinde tüketici cayma hakkına sahiptir. Ancak cayma hakkını kullanmanın belli koşulları bulunmaktadır.
Malın sözleşme akdedildikten sonra taraflarca belirlenen bir tarihte teslim edilmesi durumunda tüketici, sözleşmenin yapıldığı tarihten itibaren 7 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin taksitle satış sözleşmesinden cayma hakkına sahiptir. 7 gün geçtikten sonra cayma hakkının kullanılması durumunda satıcı/sağlayıcının sözleşmede belirlenmesi durumunda cezai şart talep etme hakkı bulunmaktadır. Örneğin tüketicinin 7 gün geçtikten sonra cayması durumunda satıcı/sağlayıcının, sözleşmede belirlendiği takdirde, sözleşme yapıldığı sırada verilen kaporayı iade etmeme hakkı vardır. Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür.
Taksitle satış sözleşmesinde cayma hakkının kullanılması, tüketicinin cayma hakkına ilişkin satıcı veya sağlayıcıya bildirimde bulunması ile gerçekleştirilir.
Taksitle Satış Sözleşmesinde Cayma Hakkını Kullanmanın İstisnaları
Taksitle satış sözleşmesi yapıldıktan sonra, cayma hakkı kullanılmadan önce satıcı malı tüketiciye teslim etmiş olursa tüketici, malı ancak olağan bir gözden geçirmenin gerektirdiği ölçüde kullanabilir; aksi takdirde tüketici cayma hakkını kullanamaz.
Cayma hakkı süresi sona ermeden önce, tüketicinin onayı ile hizmetin ifasına başlanan hizmet sözleşmelerinde de tüketici cayma hakkını kullanamaz. Örneğin, sözleşme yapıldıktan sonra mimarlık projesi tüketiciye gönderilmiş ve tüketici projeyi onaylamış ise, bu onaydan sonra projenin yapımına başlanmış olması halinde artık 7 günlük süre geçmemiş olsa dahi tüketicinin sözleşmeden cayma hakkı bulunmamaktadır.
Tüketicinin satıcıyı bulduğu finansal kiralama işlemlerinde de cayma hakkı kullanılamaz.
2- Mal Tesliminin Taksitler Bittikten Sonra Yapılacak Olması Durumunda Cayma Hakkı
Tüketicinin taşınır bir malın satış bedelini önceden kısım kısım ödemeyi, satıcının da bedelin tamamen ödenmesinden sonra satılanı tüketiciye teslim etmeyi üstlendikleri ve ödeme süresi bir yıldan daha uzun veya belirsiz olan sözleşmeler hakkında Türk Borçlar Kanununun ön ödemeli taksitle satış hükümleri uygulanacaktır.
Ödeme süresi bir yıldan daha uzun veya belirsiz olan sözleşmelerde alıcı, malın devrine kadar her zaman sözleşmeden cayabilir.
Sözleşmeden cayma halinde alıcı tarafından ödenmesi öngörülen cayma parası, durumun özelliğine ve sözleşmenin kurulması ile cayma arasında geçen süreye bakılarak belirlenir. Ancak, bu miktar satıcının toplam alacağının %2’sinden az ve %5’inden fazla olamaz. Alıcı, yapmış olduğu ödemelerin cayma parasını aşan kısmının, getirileri ile birlikte kendisine geri verilmesini isteyebilir.
Alıcının ölmesi veya kazanç elde etmekten sürekli olarak yoksun kalması sebebiyle ön ödemeleri yapamayacak duruma düşmesi ya da sözleşmenin yerine olağan koşullarla yapılacak bir taksitle satış sözleşmesinin konulmasına ilişkin önerisinin satıcı tarafından kabul edilmemesi yüzünden sözleşmeden cayılmış olursa, cayma parası istenemez. Bu durumda satıcının sözleşmeden cayma nedeniyle cezai şart talep etmesi hukuka aykırı olduğundan, ödenmesi gerekmez.
DİKKAT! Alıcının tacir sıfatıyla hareket etmesi veya malın bir ticari işletmenin ihtiyacı için ya da meslekî amaçlarla satın alınması, yani tüketici olmaması durumunda cayma hakkından kaynaklanan bir uyuşmazlığın çözümünde ön ödemeli satış sözleşmesinden cayma hakkına ilişkin bu kurallar uygulanmaz.
TAKSİTLE SATIŞ SÖZLEŞMESİ CAYMA HAKKI EMSAL KARARLAR
YARGITAY 13. HUKUK DAİRESİ
Esas Numarası: 2016/9250
Karar Numarası: 2018/7337
“…Mahkemece, davanın kabulü gerekçesi olarak; 4822 Sayılı Yasa ile değişik 4077 Sayılı T.K.H.K.nun 4.md.sinde “ayıplı mal ambalajında, etiketinde tanıtma ve kullanma kılavuzunda yada reklam ve ilanlarında yer alan satıcı tarafından bildirilen veya standardında veya teknik kuralında tespit edilen nitelik veya niteliğini etkileyen niceliğine aykırı olan yada tahsis veya kullanım amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikleri içeren mallar ayıplı mal” olarak tarif edilmiş olduğu belirtilmek suretiyle dava konusu ürünün ayıplı bir ürün olduğu ifade edilmiş ve davacı tarafça alınmış olan televizyonun hiç kullanılmaması, davacının yeni bir televizyon bedelinin farkını ödemeyi kabul etmesi hususları gösterilmiştir. Oysa, somut olayda davacı tarafından dava konusu olan ürünün ayıplı olduğuna ilişkin bir iddia ileri sürülmediği gibi, böyle bir iddianın ileri sürülmüş olması halinde dahi dava açılış tarihi itibariyle yürürlüğü kalmayan 4077 sayılı yasanın olaya uygulanmış olması hatalıdır. Dava tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 6502 sayılı yasa 18. maddesi ile, “Tüketici, yedi gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin taksitle satış sözleşmesinden cayma hakkına sahiptir.” diyerek alınan ürün ayıpsız da olsa tüketiciye cayma hakkını tanımış ancak bu hakkın kullanımını “taksitle satış sözleşmeleri” ile sınırlanmıştır. Bu durumda mahkemece davacı tüketici ile davalı satıcı arasındaki satım sözleşmesinin taksitle satış şeklinde gerçekleşmiş bulunup bulunmadığını belirleyerek sonucuna uygun bir şekilde ve yukarıda yazılı yasa hükmü çerçevesinde bir karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde hüküm kurulması isabetli görülmemiştir…”
YARGITAY 13. HUKUK DAİRESİ
Esas Numarası: 2016/24524
Karar Numarası: 2019/1118
“…Mahkemece, özel sipariş ürünlerin üretimine başlanmasından sonra cayma hakkının kullanılmasının 6502 Sayılı Kanun’un ve Türk Borçlar Kanunu’nun buna ilişkin düzenleme getiren hükümlerin ruhuna uygun olmadığı, davacının bu ürünler hakkında cayma hakkını kullanamayacağı, sadece hazır ürünlere ilişkin taksitli satıştan cayma hususunun hüküm ifade edeceği sonucuna varıldığından, kredi kartından tahsil edilen ve cayılması mümkün bulunmayan bedel dışında kalan 260,00 TL’nin davacıya iadesi gerektiği, her ne kadar davalı tarafında, 260,00 TL’nin iptal edildiği cevap dilekçesinde belirtilmiş ise de buna ilişkin belge sunulmadığından ödeme yapılmaması nedeniyle hazır ürünlere ait 3.000,00 TL hakkında hüküm kurulmadan toplam 3.260,00 TL’lik hazır ürünlerin davalıya iadesi yönünde davanın kısmen kabulüne ilişkin karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir.
1-Satış sözleşmesi tarihinde yürülükte bulunan 6502 sayılı Yasanın 18. maddesinde ” Tüketici, yedi gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin taksitle satış sözleşmesinden cayma hakkına sahiptir. Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür. Satıcı cayma süresi içinde malı tüketiciye teslim etmişse tüketici, malı ancak olağan bir gözden geçirmenin gerektirdiği ölçüde kullanabilir; aksi takdirde tüketici cayma hakkını kullanamaz. Cayma hakkı süresi sona ermeden önce, tüketicinin onayı ile hizmetin ifasına başlanan hizmet sözleşmelerinde de tüketici cayma hakkını kullanamaz. Tüketicinin satıcıyı bulduğu finansal kiralama işlemlerinde cayma hakkı kullanılamaz.” denilmektedir.
Yukarıdaki açıklamaya göre, taraflar arasındaki 07/03/2015 tarihli satış sözleşmesinde, özel üretime ilişkin bir ibare bulunmadığından ve özel üretim olsa dahi 6502 sayılı Yasada özel üretim siparişlerinden cayma hakkının kullanılamayacağına ilişkin bir düzenleme bulunmadığı halde bilirkişi raporu esas alınarak yanlış değerlendirme ve yanılgılı gerekçeye dayalı yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup, bozma sebebidir…”
YARGITAY 13. HUKUK DAİRESİ
Esas Numarası: 2015/9995
Karar Numarası: 2016/15283
“…Dava, kapıdan satış suretiyle yapılan sözleşmeden cayma hakkının kullanılmasına ilişkindir. 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanunun 8/3. maddesine göre bu tür satışlarda, tüketici, teslim aldığı tarihten itibaren yedi gün içinde malı kabul etmekte veya hiçbir gerekçe göstermeden ve hiçbir yükümlülük altına girmeden reddetmekte serbesttir. Kanun koyucu cayma bildirimi için herhangi bir şekli şartı veya usul belirlememiştir. Cayma hakkının süresinde satıcıya bildirildiğini ispat külfeti davacı tüketicidedir. Somut olayda sözleşme tarihi 22.03.2014 olup davacı 24.03.2014 tarihinde … kanalıyla süresinde cayma bildiriminde bulunmuştur. Her ne kadar mahkemece cayma bildiriminin davalı şirkete 7 günlük cayma süresi içerisinde ulaşmadığı cayma bildiriminin 01.04.2014 tarihinde teslim edildiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de; davacı cayma iradesini 24.3.2014 tarihinde ortaya koymuştur. Başka bir anlatımla cayma bildirimin süresinde davalı tarafa yöneltilmesi yeterlidir. O halde mahkemece, davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir…”
ESKİŞEHİR AVUKAT CANSU ÖNÇLER UYANIK
