İNTERNET ALIŞVERİŞİ İPTAL ETME

MESAFELİ SÖZLEŞMELERDE CAYMA HAKKI

Mesafeli Sözleşme Nedir?

Mesafeli sözleşme, özellikle e-ticaretin gelişmesi ve buna bağlı olarak internet alışverişlerinin yaygınlaşması ile önem kazanmıştır. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun mesafeli sözleşmeyi;

“MADDE 48- (1) Mesafeli sözleşme, satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın, mal veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde, taraflar arasında sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dâhil olmak üzere uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan sözleşmelerdir.” şeklinde tanımlamaktadır. Yani mesafeli sözleşmede taraflar yüz yüze iletişim kurmamakta, iletişim araçları ile satış veya hizmet hususunda uzaktan anlaşma yapmaktadır.

Mesafeli Sözleşmelerde İfa Süresi

Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin siparişinin kendisine ulaştığı tarihten itibaren taahhüt ettiği süre içinde edimini yerine getirmek zorundadır. Tüketicinin isteği veya kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan mallara ilişkin sözleşmeler haricinde mal satışlarında bu süre her halükarda otuz günü geçemez.

Mesafeli Sözleşme Cayma ve Fesih Hakkı

1- Mesafeli Sözleşmelerde Fesih Hakkı

Mesafeli sözleşmelerde, satıcı veya sağlayıcının yukarıda öngörülen ifa süresinde mal veya hizmeti ifa etmemesi durumunda, Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğine göre tüketici sözleşmeyi feshedebilir.

Sözleşmenin feshi durumunda, satıcı veya sağlayıcı, varsa teslimat masrafları da dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri fesih bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren on dört gün içinde tüketiciye 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 1. maddesine göre belirlenen kanuni faiziyle birlikte geri ödemek ve varsa tüketiciyi borç altına sokan tüm kıymetli evrak ve benzeri belgeleri iade etmek zorundadır.

Yani satıcı/sağlayıcının kanunen öngörülen sürede malı teslim etmemesi veya hizmeti yerine getirmemesi durumunda, tüketicinin sözleşmeyi feshi hakkı bulunmaktadır. Tüketicinin sözleşmeyi fesih hakkını kullanabilmesi için feshi tarihinde malın teslim edilmemiş olması veya hizmetin yerine getirilmemiş olması gereklidir. Tüketicinin sözleşmeyi fesih hakkını kullanması durumunda, ödediği ücret ile birlikte varsa imzaladığı senet, bono gibi kıymetli evrakın da tüketiciye iadesi gerekir.

NOT: Sahibinden, hepsiburada, trendyol, dolap gibi alışveriş siteleri Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna göre aracı hizmet sağlayıcılardır. Aracı hizmet sağlayıcı, oluşturduğu sistem ile uzaktan iletişim araçlarını kullanmak veya kullandırmak suretiyle satıcı veya sağlayıcı adına mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık eden gerçek veya tüzel kişiyi ifade eder.

Tüketicinin bu alışveriş sitelerinden yani aracı hizmet sağlayıcı aracılığı ile yaptığı mesafeli sözleşmeyi feshetmesi durumunda, satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil etmesi halinde aracı hizmet sağlayıcı, fesih bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren 14 gün içinde, tahsil ettiği mal veya hizmet bedeli ile teslimat masraflarının tüketiciye iadesinden, satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumludur. Yani tüketicinin ödediği bedelin sözleşmeyi feshetmesine rağmen tüketiciye iade edilmemesi durumunda tüketici, ödediği bedelin iadesini satıcı/sağlayıcı veya aracı hizmet sağlayıcıdan talep edebilir.

2- Mesafeli Sözleşmelerde Cayma Hakkı

Mesafeli sözleşme, cayma hakkı konusunda özel hükümlere tabidir. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna göre, tüketici, 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir.

Mesafeli Sözleşme Ön Bilgilendirme:

Bu konuda satıcı veya sağlayıcı, mesafeli sözleşmenin kurulmasından ya da buna karşılık gelen herhangi bir teklifi kabul etmeden önce tüketiciyi,

• Cayma hakkının olduğu durumlarda, bu hakkın kullanılma şartları, süresi, usulü, satıcının iade için öngördüğü taşıyıcıya ilişkin bilgi ile malın bu taşıyıcıyla iadesi halinde teslim masrafını geçmemek üzere iade masraf tutarına ve hangi tarafça karşılanacağına, öngörülenin dışında bir taşıyıcıyla iadesi halinde ise iade masrafını tüketicinin karşılayacağına ilişkin,
• Cayma bildiriminin yapılacağı açık adres, faks numarası veya elektronik posta bilgileri,
• Cayma hakkının kullanılamadığı durumlarda, tüketicinin cayma hakkından faydalanamayacağına ya da hangi koşullarda cayma hakkını kaybedeceğine ilişkin bilgilendirmek zorundadır.

Herhangi bir uyuşmazlık durumunda cayma hakkına ilişkin tüketiciye ön bilgilendirme yapıldığına ilişkin ispat yükü satıcı veya sağlayıcı ile aracı hizmet sağlayıcıya aittir. Nitekim mesafeli sözleşmenin platform üzerinden kurulması halinde aracı hizmet sağlayıcı ön bilgilendirmenin yapılmasından satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumludur. Ancak veri girişinin aracı hizmet sağlayıcı tarafından yapıldığı durumlarda, cayma hakkına ilişkin ön bilgilendirmedeki eksikliklerden ve verilerin doğruluğundan aracı hizmet sağlayıcı sorumludur.

Mesafeli Sözleşme Cayma Hakkı Başlangıcı:

Mesafeli sözleşmelerde cayma hakkı süresi;

• Hizmet ifasına ilişkin sözleşmelerde sözleşmenin kurulduğu gün,
• Mal teslimine ilişkin sözleşmelerde ise tüketicinin veya tüketici tarafından belirlenen üçüncü kişinin malı teslim aldığı gün başlar.

DİKKAT! Tüketici, mesafeli sözleşme nin kurulmasından malın teslimine kadar olan süre içinde de cayma hakkını kullanabilir.

Ayrıca cayma hakkı süresinin belirlenmesinde;

• Tek sipariş konusu olup ayrı ayrı teslim edilen mallarda, tüketicinin veya tüketici tarafından belirlenen üçüncü kişinin son malı teslim aldığı gün,
• Birden fazla parçadan oluşan mallarda, tüketicinin veya tüketici tarafından belirlenen üçüncü kişinin son parçayı teslim aldığı gün,
• Belirli bir süre boyunca malın düzenli tesliminin yapıldığı sözleşmelerde, tüketicinin veya tüketici tarafından belirlenen üçüncü kişinin ilk malı teslim aldığı gün esas alınır.

NOT: Malın satıcı tarafından taşıyıcıya yani kargoya teslimi, tüketiciye yapılan teslim olarak kabul edilmez.

Cayma Hakkının Kullanımı:

Tüketici, cayma hakkını kullandığına dair bildirimi cayma hakkı süresi dolmadan, yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile satıcı, sağlayıcı veya aracı hizmet sağlayıcıya yönelterek sözleşmeden cayabilir. Cayma hakkının kullanımına ilişkin ispat yükümlülüğü tüketiciye aittir.

Kalıcı veri saklayıcısı, tüketicinin gönderdiği veya kendisine gönderilen bilgiyi, bu bilginin amacına uygun olarak makul bir süre incelemesine elverecek şekilde kaydedilmesini ve değiştirilmeden kopyalanmasını sağlayan ve bu bilgiye aynen ulaşılmasına imkan veren kısa mesaj, elektronik posta, internet, disk, CD, DVD, hafıza kartı ve benzeri her türlü araç veya ortamı ifade eder.

Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği ekinde örnek cayma formu yer almaktadır. Tüketiciler bu formu doldurup veya cayma kararını bildiren açık bir beyanda bulunup satıcı/sağlayıcıya yukarıda belirtilen yollar ile göndererek sözleşmeden cayabilir.

Mesafeli Sözleşme Örnek Cayma Formu

Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin bu formu doldurabilmesi veya cayma beyanını gönderebilmesi için internet sitesi üzerinden seçenek de sunabilir.  İnternet sitesi üzerinden tüketicilere cayma hakkı sunulması durumunda satıcı veya sağlayıcı, tüketicilerin iletmiş olduğu cayma taleplerinin kendilerine ulaştığına ilişkin teyit bilgisini tüketiciye derhal iletmek zorundadır.

Sesli iletişim yoluyla yapılan satışlarda, satıcı veya sağlayıcı, örnek cayma formunu en geç mal teslimine veya hizmet ifasına kadar tüketiciye göndermek zorundadır. Tüketici bu tür satışlarda da cayma hakkını kullanmak için bu formu kullanabilir veya yine caymaya ilişkin açık beyanda bulunabilir.

Dijital platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde aracı hizmet sağlayıcı tüketicinin örnek cayma formunu doldurabilmesi veya cayma beyanını gönderebilmesi için platform üzerinde gerekli sistemi kurmak ve tüketicilerin iletmiş olduğu cayma beyanlarının kendisine ve satıcı veya sağlayıcıya ulaştığına ilişkin teyit bilgisini tüketiciye derhal iletmek zorundadır.

DİKKAT! Satıcı veya sağlayıcı ile aracı hizmet sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür. Tüketici, cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde bilgilendirilmezse, cayma hakkını kullanmak için 14 günlük süreyle bağlı değildir. Bu süre her halükarda cayma süresinin bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erer.

Cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde bilgilendirmenin bir yıllık süre içinde yapılması halinde, 14 günlük cayma hakkı süresi, bu bilgilendirmenin gereği gibi yapıldığı günden itibaren işlemeye başlar.

Cayma Hakkının Kullanılması Durumunda Satıcı veya Sağlayıcının Yükümlülükleri:

1- Malın Tesliminden Önce veya Hizmet İfade Edilmeden Cayma Hakkının Kullanılması Durumunda;

Tüketicinin malın tesliminden önce cayma hakkını kullanması durumunda satıcı ile platform üzerinden kurulan ve bedelin tahsiline aracılık edilen mesafeli sözleşme lerde aracı hizmet sağlayıcı, cayma hakkının kullanıldığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren 14 gün içinde, varsa malın tüketiciye teslim masrafları da dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri iade etmekle yükümlüdür.

Hizmet ifasına ilişkin sözleşmelerde cayma hakkının kullanılması durumunda ise, sağlayıcı ile platform üzerinden kurulan ve bedelin tahsiline aracılık edilen mesafeli sözleşmelerde aracı hizmet sağlayıcı, cayma hakkının kullanıldığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren 14 gün içinde tahsil edilen tüm ödemeleri yine iade etmekle yükümlüdür.

2- Malın Tesliminden Sonra Cayma Hakkının Kullanılması Durumunda;

Malın tüketiciye ulaşmasından sonra tüketicinin cayma hakkını kullanması durumunda satıcı, cayma hakkına konu malın, iade için ön bilgilendirmede belirtilen taşıyıcıya teslim edildiği tarihten itibaren 14 gün içinde, varsa malın tüketiciye teslim masrafları da (yani tüketiciden kargo ücreti tahsil edilmiş ise bu ücreti) dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri iade etmekle yükümlüdür. Ancak tüketicinin malı, iade için öngörülenin haricinde başka bir taşıyıcı ile satıcıya iade etmesi durumunda söz konusu yükümlülük, malın satıcıya ulaştığı tarihten itibaren başlar.

Cayma hakkının kullanımında, satıcının iade için öngördüğü taşıyıcıya ilişkin bilgi ile bu taşıyıcıyla malın iadesi halinde teslim masrafını geçmemek üzere belirlenen iade masraf tutarına ve hangi tarafça karşılanacağına, öngörülenin dışında bir taşıyıcı ile tüketicinin malı iadesi halinde iade masrafını tüketicinin karşılayacağına ilişkin bilgilere mesafeli sözleşmeye ilişkin ön bilgilendirmede yer verilmemesi durumunda, söz konusu masraf satıcı veya sağlayıcı tarafından karşılanır.

İade için ön bilgilendirmede belirtilen taşıyıcının, tüketicinin bulunduğu yerde şubesinin olmaması durumunda satıcı, ilave hiçbir masraf talep etmeksizin iade edilmek istenen malın tüketiciden alınmasını sağlamakla yükümlüdür. İnternet platformu üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde ise bu bilgilere mesafeli sözleşmeye ilişkin ön bilgilendirmede yer verilmemesi ya da belirtilen taşıyıcının tüketicinin bulunduğu yerde şubesinin olmaması aracı hizmet sağlayıcıdan kaynaklanıyorsa söz konusu masraf ve yükümlülükler aracı hizmet sağlayıcı tarafından karşılanmak zorundadır.

Platform üzerinden kurulan ve bedelin tahsiline aracılık edilen mesafeli sözleşmelerde aracı hizmet sağlayıcı, teslim sonrası bedelin satıcıya aktarıldığı durum hariç olmak üzere yukarıda belirtilen ödemelerin tüketiciye iade edilmesinden satıcı ile birlikte müteselsilen sorumludur. Teslim sonrası bedelin satıcıya aktarıldığı durumlarda ise (örn. dolap uygulamasından satın alınan bir mala ilişkin cayma hakkının kullanıldığı durumlarda) aracı hizmet sağlayıcı iadeden sorumlu olacaktır. Örnek olay üzerinden gidecek olursa, dolap gibi X bir uygulama üzerinden satın alınan bir mala ilişkin tüketicinin malı teslim aldıktan sonra cayma hakkını kullanması halinde, ödedi ise kargo ücreti dahil tüketicinin ödediği tüm ücreti X firmasının tüketiciye iade etmesi gerekmektedir. Tüketicinin bu durumda satıcıya başvuru hakkı saklıdır.

İnternet platformu üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde, satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin cayma hakkını kullandığına ilişkin kendisine ulaşan bildirimi aracı hizmet sağlayıcıya derhal ulaştırmakla yükümlüdür.

Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin ödemiş olduğu tutarlara ilişkin tüm geri ödemeleri, tüketicinin satın alırken kullandığı ödeme aracına uygun bir şekilde ve tüketiciye herhangi bir masraf veya yükümlülük getirmeden tek seferde yapmak zorundadır. İnternet platformu üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil etmesi halinde, mal veya hizmetin tüketiciye teslim veya ifası sonrası bedelin satıcıya veya sağlayıcıya aktarıldığı durumlar hariç olmak üzere, aracı hizmet sağlayıcı bu yükümlülüğün yerine getirilmesinden satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumludur.

Ödemenin kredi kartı ile yapılmış olması durumunda, 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu kapsamındaki kart çıkaran kuruluşlar; satıcı, sağlayıcı veya aracı hizmet sağlayıcı tarafından aktarılan tutarı, kendilerine ulaşmasını takiben kart hamilinin kullanılabilir limitine tek seferde ilave etmekle yükümlüdür.

NOT: Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin cayma hakkını kullandığını varsa mesafeli sözleşme ile bağlantılı yan sözleşmenin tarafı olan üçüncü kişiye derhal bildirmelidir. Nitekim tüketicinin cayma hakkını kullanması durumunda yan sözleşmeler de kendiliğinden sona erer. İnternet platformu üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde yan sözleşmeye aracılık edilmesi halinde bu bildirimin yapılmasından aracı hizmet sağlayıcı da sorumludur.

Cayma Hakkının Kullanılması Durumunda Aracı Hizmet Sağlayıcının Yükümlülükleri:

Tüketicinin mesafeli sözleşmeyi sahibinden, dolap, letgo gibi bir internet platformu üzerinden yapması halinde, aracı hizmet sağlayıcı, internet platformu üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerden doğan hak ve yükümlülüklerin kullanım süresi boyunca tüketicilerin aşağıda belirtilen hususlara ilişkin talep ve bildirimlerini iletebilmelerine ve takip edebilmelerine elverişli bir sistemi kurmak, kesintisiz olarak açık tutmak zorundadır:

• Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirim,
• Sözleşmenin feshine dair bildirim,
• Bedel iadesi talebi,
• Tüketicilerin satıcı veya sağlayıcı ile yaptıkları işlemlere ilişkin kayıtların talebi,
• Teslimat veya ifaya ilişkin talep ve şikayetler.

Aracı hizmet sağlayıcı, tüketici tarafından iletilen yukarıda belirtilen talep ve bildirimleri, satıcı veya sağlayıcıya derhal iletmek zorundadır.

Aracı hizmet sağlayıcı, ön bilgilendirmenin yapılması, teyidi ve ön bilgilendirmenin yapıldığının ispatından satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumludur. Ancak veri girişinin aracı hizmet sağlayıcı tarafından yapıldığı durumlarda, mesafeli sözleşmeye ilişkin ön bilgilendirmede bulunulması zorunlu hususlardaki eksikliklerden yalnızca aracı hizmet sağlayıcı sorumludur.

Satışa sunulan mal veya hizmete ilişkin internet platformu üzerinden yapılan reklam ve tanıtımlarda taahhüt edilen bilgiler ile ön bilgilendirmede bulunması zorunlu hususların uyumlu olmasından ve ispatından aracı hizmet sağlayıcı sorumludur.

Aracı hizmet sağlayıcı, satıcı veya sağlayıcı ile yaptığı aracılık hizmetine ilişkin sözleşmeye aykırı uygulamaları nedeniyle satıcı ve sağlayıcının Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun mesafeli sözleşmelere ilişkin 48. maddesine ve Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği hükümlerine aykırı davranmasına sebep olduğu her bir tüketici işleminden sorumludur.

Satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil etmesi halinde aracı hizmet sağlayıcı;

• Malın teslimi veya hizmetin ifasından önce tüketicinin cayma hakkını kullanması durumunda cayma hakkının kullanıldığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren,
• Malın tesliminden sonra tüketicinin cayma hakkını kullanması durumunda, cayma bildiriminin kendisine ulaştığı tarih itibarıyla bedel satıcıya aktarılmamışsa cayma hakkına konu malın, iade için öngörülen taşıyıcıya teslim edildiği tarihten veya iade için öngörülenin haricinde bir taşıyıcı ile iade edilmesi durumunda da satıcıya ulaştığı tarihten itibaren,
• Tüketicinin sözleşmeyi fesih hakkını kullanması durumunda fesih bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren,

14 gün içinde, tahsil ettiği mal veya hizmet bedeli ile teslimat masraflarının tüketiciye iadesinden, satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumludur.

NOT: Aracı hizmet sağlayıcı, satıcı veya sağlayıcının onayı olmaksızın düzenlediği kampanyalı, promosyonlu veya indirimli satışlara ilişkin olarak aracılık ettiği mesafeli sözleşmelerde kampanya ve benzeri taahhütlerin karşılanmamasının neden olduğu sözleşmenin hiç ya da gereği gibi ifa edilmemesi hallerinden tek başına sorumludur.

Aracı hizmet sağlayıcı, Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinde yer alan hususlardan dolayı tüketicinin satıcı veya sağlayıcılar ile yaptıkları işlemlere ilişkin kayıtları 3 yıl boyunca tutmak ve istenilmesi halinde bu bilgileri ilgili kurum ve kuruluşlar ile tüketicilere vermek zorundadır.

Cayma Hakkının Kullanılması Durumunda Tüketicinin Yükümlülükleri:

Tüketicinin teslim aldığı mala ilişkin cayma hakkını kullanması durumunda satıcı veya sağlayıcı malı kendisinin geri alacağına dair bir teklifte bulunmadıkça, tüketici cayma hakkını kullandığına ilişkin bildirimi yönelttiği tarihten itibaren 14 gün içinde malı satıcı veya sağlayıcıya ya da yetkilendirmiş olduğu kişiye geri göndermek zorundadır.

Tüketici, cayma süresi içinde malı, işleyişine, teknik özelliklerine ve kullanım talimatlarına uygun bir şekilde kullandığı (olağan kullanım) takdirde meydana gelen değişiklik ve bozulmalardan sorumlu değildir.

Tüketici, ön bilgilendirmede kararlaştırılması ve satıcının öngördüğü taşıyıcı ile iadesinde kargo tutarına yer verilmesi halinde teslim masraflarını geçmemek üzere iade masrafını karşılamakla yükümlüdür.

NOT: Tüketiciye teslim edilen malın Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında ayıplı olması durumunda tüketici, iadeye ilişkin masraflardan sorumlu tutulamaz. Tüketicinin talep etmesi halinde iade masrafı, kendisine iade edilecek mal veya hizmet bedeli ile teslimat masraflarından mahsup edilebilir.

Cayma Hakkının İstisnaları:

Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça, tüketici aşağıdaki sözleşmelerde Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna göre cayma hakkını kullanamaz:

• Fiyatı finansal piyasalardaki dalgalanmalara bağlı olarak değişen ve satıcı veya sağlayıcının kontrolünde olmayan mal veya hizmetlere ilişkin sözleşmeler.
• Tüketicinin istekleri veya kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan mallara ilişkin sözleşmeler.
• Çabuk bozulabilen veya son kullanma tarihi geçebilecek malların teslimine ilişkin sözleşmeler.
• Tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olan mallardan; iadesi sağlık ve hijyen açısından uygun olmayanların teslimine ilişkin sözleşmeler.
• Tesliminden sonra başka ürünlerle karışan ve doğası gereği ayrıştırılması mümkün olmayan mallara ilişkin sözleşmeler.
• Malın tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olması halinde maddi ortamda sunulan kitap, dijital içerik ve bilgisayar sarf malzemelerine ilişkin sözleşmeler.
• Abonelik sözleşmesi kapsamında sağlananlar dışında, gazete ve dergi gibi süreli yayınların teslimine ilişkin sözleşmeler.
• Belirli bir tarihte veya dönemde yapılması gereken, konaklama, eşya taşıma, araba kiralama, yiyecek-içecek tedariki ve eğlence veya dinlenme amacıyla yapılan boş zamanın değerlendirilmesine ilişkin sözleşmeler.
• Elektronik ortamda anında ifa edilen hizmetler veya tüketiciye anında teslim edilen gayrimaddi mallara ilişkin sözleşmeler.
• Cayma hakkı süresi sona ermeden önce, tüketicinin onayı ile ifasına başlanan hizmetlere ilişkin sözleşmeler.
• 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre tescili zorunlu olan taşınırlar ile kayıt veya tescil zorunluluğu bulunan insansız hava araçlarına ilişkin sözleşmeler.
• Tüketiciye teslimi yapılmış olan cep telefonu, akıllı saat, tablet ve bilgisayarlara ilişkin sözleşmeler.
• Canlı müzayede şeklinde açık artırma yoluyla akdedilen sözleşmeler.
• Tanıtma ve kullanma kılavuzunda satıcı veya yetkili servis tarafından kurulum veya montajının yapılacağı belirtilen mallardan kurulum ya da montajı yapılanlara ilişkin sözleşmeler.

EMSAL KARARLAR

• YARGITAY 13. HUKUK DAİRESİ

Esas Numarası: 2017/2588

Karar Numarası: 2017/12760

“Taraflar arasındaki sözleşmenin iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü.

KARAR

Davacı, davalının internet üzerinden canlı ders adı altında çocuklara eğitim verdiklerini söyleyerek telefonla kendisini aradıklarını, daha sonra evine gelerek dava konusu sözleşmeyi imzalattıklarını, telefonla sözleşmenin iptalini istediğini, iptali kabul etmelerine rağmen aradan uzun bir süre geçtikten sonra telefonla iptalin gerçekleşmeyeceğini bildirdiklerini bu nedenle satışın iptaline karar verilmesini istemiştir.

Davalı, davacının dava dilekçesinin tebliğine kadar geçen sürede herhangi bir cayma bildiriminde bulunmadığını belirterek davanın reddini dilemiştir.

Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir.

Somut uyuşmazlık, iş yeri dışında kurulan sözleşmede cayma hakkının süresinde kullanılıp kullanılmadığına ilişkindir.

Mahkemece, davalı nezdinde telefon arama kayıtları ve konuşmaların kayıt altına alındığı iddiası yeterince değerlendirilmemiştir. Gerekli yazışmalar yapılarak varsa kayıtlar getirtilerek, İş yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliğinin 10. maddesi ‘‘(1)Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin cayma hakkı süresi dolmadan, yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmesi yeterlidir.

(2)Cayma hakkının kullanılmasında tüketici bu Yönetmeliğin ekinde yer alan formu kullanabileceği gibi cayma kararını bildiren açık bir beyanda da bulunabilir.

(3)Satıcı veya sağlayıcı bu Yönetmeliğin ekinde yer alan formu sözleşmenin kurulduğu anda tüketiciye vermek zorundadır.

(4)Bu maddede geçen cayma hakkının kullanımına ilişkin ispat yükümlülüğü tüketiciye aittir.’’hükümleri de değerlendirilerek gerektiğinde alanında uzman bilirkişiden rapor alınarak hüküm kurulması gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup,bozma nedenidir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, HUMK’nun 440/III-1 maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 19/12/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.”

---

• YARGITAY 13. HUKUK DAİRESİ

Esas Numarası: 2015/25017

Karar Numarası: 2018/556

“Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü.

K A R A R

Davacı, davalı şirkete ait internet sitesi üzerinden iki adet tatil paketi satın aldığını, 4.460,00 TL bedel ödediğini, Yasadan kaynaklanan cayma hakkını kullanmak istemişse de davalı şirketin olumsuz yanıt verdiğini ancak henüz hizmetten yararlanmadığı için cayma süresinin başlamadığını ileri sürerek sözleşmenin feshi ile ödediği miktarın davalıdan ödeme tarihinden itibaren yasal faizi ile tahsiline karar verilmesini istemiştir.

Davalı, davacının internet üzerinden konaklama hizmeti satın aldığını, bu işlemin mesafeli satış niteliğinde olduğunu yasal cayma süresinde sözleşmenin feshedilmediğini savunarak davanın reddini dilemiştir.

Mahkemece, cayma hakkı kullanma süresinin hizmetin verildiği tarihte başlayacağı belirtilerek henüz hizmetten yararlanılmaması nedeni ile davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir.

Davacı eldeki davası ile, internet üzerinden yaptığı tatil paketi satın alınmasına ilişkin sözleşmenin feshi ile ödediği bedelin iadesi isteminde bulunmuştur. Davalı, süresinde cayma hakkının kullanılmadığını savunarak davanın reddini dilemiştir. Mahkemece cayma hakkının hizmetten yaralanma ile başlayacağı kabul edilerek davanın kabulüne karar verilmiştir. Sözleşmenin mesafeli satış sözleşmesi olduğu hususunda esasen taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Uyuşmazlık cayma hakkının ne zaman kullanılabileceği noktasında toplanmaktadır. 6502 sayılı Tüketici Yasasının 48. maddesinde mesafeli satış sözleşmeleri düzenlenmiştir. İlgili maddenin 4 fıkrasında “Tüketici, on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir. Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür. Tüketici, cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde bilgilendirilmezse, cayma hakkını kullanmak için on dört günlük süreyle bağlı değildir. Her hâlükârda bu süre cayma süresinin bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erer. Tüketici, cayma hakkı süresi içinde malın mutat kullanımı sebebiyle meydana gelen değişiklik ve bozulmalardan sorumlu değildir.” hükmü düzenlenmiştir. Yine 29188 sayılı Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nin 9. maddesinin 2. fıkrasında; “Cayma hakkı süresi, hizmet ifasına ilişkin sözleşmelerde sözleşmenin kurulduğu gün, mal teslimine ilişkin sözleşmelerde ise tüketicinin veya tüketici tarafından belirlenen üçüncü kişinin malı teslim aldığı gün başlar…” hükmü düzenlenmiştir.

Somut olayda, internet üzerinden davacı tarafından satın alma için onaylanan sözleşmede cayma hakkının sözleşme tarihinden itibaren 14 gün içerisinde yapılabileceği belirtilmiş olup gerek 6502 sayılı Yasanın 48/4 maddesi gerekse ilgili yönetmeliğin 9/2 maddesi gereğince, ilgili bildirim yapıldığından, davacının cayma hakkının sözleşme tarihinden itibaren kullanabileceği anlaşılmaktadır. Davacı ise bu hakkını yasal sürede kullanmamış olup bu nedenle davanın reddi gerekirken, hizmetten henüz yararlanılmadığından bahisle davanın kabulü usul ve yasaya aykırı olup, bozma sebebidir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, HUMK’nun 440/III-1 maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 25/01/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.”

---

• YARGITAY 3. HUKUK DAİRESİ

Esas Numarası: 2022/6784

Karar Numarası: 2022/8533

“Taraflar arasındaki hakem heyeti kararına itiraz davasının mahkemece yapılan yargılaması neticesinde davanın reddine dair kesin olarak verilen hükmün Adalet Bakanlığınca kanun yararına bozulması istenilmekle; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı, davalı yanın … internet sitesinden 09.03.2021 tarihinde 1 adet P. X3 … model telefon satın aldığını, ürünün eline ulaşmasından sonra üründen memnun kalmadığından cayma hakkını kullanmak istediğini, ancak bu talebinin reddedildiğini, Çukurova İlçe Tüketici Hakem Heyetine ”cayma hakkını kullanma” istemi ile 2021/0873.987 başvuru numarası ile başvurduğunu, tüketici hakem heyetinin 087320210001620 numaralı kararı ile şikayetçi yanın istemini kısmen kabul ettiğini, 3.313,00-TL uyuşmazlık konusu ücretin şirketten alınarak şikayetçi yana verilmesine karar verdiğini, davalı yanın telefon paketini açtığını, telefonun kurulumunu sağladığını ve kullanmaya başladığını, 6 gün boyunca kullandığını, paketi açılmış ve kullanılmaya başlamış elektronik ürünlerde cayma hakkının kullanılamayacağını, kurulumu sağlanmış bir elektronik cihaz için hiç bir sebep göstermeden cayma hakkını kullanmak istemesinin dürüstlük kuralına da aykırı olduğunu, ürünün sıfır olma özelliğini ve tekrar satılabilirlik özelliğini kaybettiğini belirterek 15/06/2021 tarihli 087320210001620 sayılı Çukurova Tüketici Hakem Heyeti kararının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.

Davalı, 11/03/2021 tarihinde teslim aldığı ürünü, ürün yazılımından kaynaklanan teknik arıza dolayısıyla kanuni cayma hakkı süresi içerisinde satıcıya iade ederek cayma hakkını kullandığını, kanunda söz konusu hakkın herhangi bir gerekçe gösterilmeksizin ve cezai şart ödemeksizin kullanılabileceğinin hüküm altına alındığını, kanunen tanınan bir hakkın kullanımı dolayısıyla yöneltilen davada hukuki bir isabet olmadığını, 6 günlük kullanımın teknolojik bir ürün bakımından olağan gözden geçirme kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini savunarak davanın reddini dilemiştir.

Mahkemece, Mesafeli Sözleşme ler Yönetmeliğinin 15/e maddesinde “Malın tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olması halinde maddi ortamda sunulan kitap, dijital içerik ve bilgisayar sarf malzemelerinin ” iade edilemeyeceğinin düzenlendiği, davacının iddiasının yersiz olduğu, davalı tüketicinin hiçbir gerekçe göstermeksizin 6502 sayılı yasanın 48. maddesinin 4. fıkrası ve Mesafeli Sözleşme ler Yönetmeliğinin 9. maddesine göre cayma hakkını kullanıp ürünü davacı satıcıya iade ederek ödediği ücreti iade isteyebileceği gerekçesiyle davanın reddine, karar verilmiştir.

Adalet Bakanlığının 15/09/2022 tarihli yazısında; mahkemece davacı tarafça davalı yanın telefon paketini açtığı, telefonun kurulumunu sağladığı ve kullanmaya başladığı, 6 gün boyunca kullandığından bahisle iade hakkının kullanılamayacağına ilişkin iddiası ile 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 48 inci maddesinin dördüncü fıkrasının son cümlesi “Tüketici, cayma hakkı süresi içinde malın mutat kullanımı sebebiyle meydana gelen değişiklik ve bozulmalardan sorumlu değildir” düzenlemesi göz önünde bulundurularak, konusunda uzman bilirkişiden denetime elverişli rapor aldırılıp, iadesi istenen üründe mutad kullanım dışında yıpranma olup olmadığı belirlenerek karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı bulunduğu ileri sürülerek; kararın, 6100 sayılı HMK’nın 363 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca kanun yararına bozulması talep edilmiştir.

Dava, İnternet sitesi üzerinden mesafeli satış ile alınan cep telefonun 14 günlük cayma hakkı süresinde iade edilmesi nedeniyle bedel iadesine dair verilen tüketici hakem heyeti kararının iptali istemine ilişkindir. Taraflar arasındaki uyuşmazlık, mesafeli satış sözleşmesinin konusunu oluşturan malın iade edilmesinde mutad kullanımın aşılması nedeniyle malda yıpranmanın olup olmadığının araştırılmasının gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.

Mesafeli satış sözleşmeleri 6502 sayılı Kanunun 48/1. Maddesinde “satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın, mal veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde, taraflar arasında sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dâhil olmak üzere uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan sözleşmelerdir.” şeklinde tanımlanmış ve yine aynı kanunun 48/4. Maddesinde “Tüketici, on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir.” düzenlemesi mevcut olmakla birlikte Mesafeli Sözleşme leri Yönetmeliğinin 15. maddesinde cayma hakkına “…a) Fiyatı finansal piyasalardaki dalgalanmalara bağlı olarak değişen ve satıcı veya sağlayıcının kontrolünde olmayan mal veya hizmetlere ilişkin sözleşmeler.

b) Tüketicinin istekleri veya kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan mallara ilişkin sözleşmeler.

c) Çabuk bozulabilen veya son kullanma tarihi geçebilecek malların teslimine ilişkin sözleşmeler.

ç) Tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olan mallardan; iadesi sağlık ve hijyen açısından uygun olmayanların teslimine ilişkin sözleşmeler.

d) Tesliminden sonra başka ürünlerle karışan ve doğası gereği ayrıştırılması mümkün olmayan mallara ilişkin sözleşmeler.

e) Malın tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olması halinde maddi ortamda sunulan kitap, dijital içerik ve bilgisayar sarf malzemelerine ilişkin sözleşmeler.

f) Abonelik sözleşmesi kapsamında sağlananlar dışında, gazete ve dergi gibi süreli yayınların teslimine ilişkin sözleşmeler.

g) Belirli bir tarihte veya dönemde yapılması gereken, konaklama, eşya taşıma, araba kiralama, yiyecek-içecek tedariki ve eğlence veya dinlenme amacıyla yapılan boş zamanın değerlendirilmesine ilişkin sözleşmeler.

ğ) Elektronik ortamda anında ifa edilen hizmetler veya tüketiciye anında teslim edilen gayrimaddi mallara ilişkin sözleşmeler.

h) Cayma hakkı süresi sona ermeden önce, tüketicinin onayı ile ifasına başlanan hizmetlere ilişkin sözleşmeler.” şeklinde istisnalar getirilmiştir. İlgili maddede yer alan “…e) Malın tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olması halinde maddi ortamda sunulan kitap, dijital içerik ve bilgisayar sarf malzemelerine ilişkin sözleşmeler…” ifadesi kapsamında bilgisayar sarf malzemesi, dijital içerik ve kitap girmekte ve cep telefonunun mesafeli satış sözleşmesine konu olması halinde 14 günlük cayma hakkının istisnasını oluşturmadığı anlaşılmaktadır.

Yine 6502 sayılı Kanunun 48/4. Maddesinin son cümlesinde ve Mesafeli Sözleşme ler Yönetmeliğinin 13/2. maddesinde cayma hakkının kullanılmasında mutat kullanımı aşan bozulmalar halinde tüketicinin sorumlu olacağı düzenlenmiştir.

Somut olayda davalının mesafeli satış sözleşmesi nedeniyle 14 günlük cayma hakkının olduğu, bu süre içinde malı iade ederek cayma hakkını kullandığı, ancak mesafeli satış sözleşmesinin konusunu oluşturan cep telefonuna davalı tarafından sim kartı takılıp, uygulamalar indirilerek cayma hakkı süresi içerisinde 6 gün boyunca kullandığı anlaşılmaktadır.

O halde mahkemece, davalının mesafeli satış sözleşmesinden cayma hakkını kullanması nedeniyle cayma hakkı süresi içerisinde söz konusu cep telefonunu 6 gün boyunca kullanmasının mutat kullanımı aşan kullanım olup olmadığı, mutat kullanımı aşan kullanım söz konusu ise davacı satıcının uğradığı zarardan davalı tüketicinin sorumlu olacağı gözetilerek konusunda uzman bilirkişiden taraf, mahkeme ve Yargıtay denetimine elverişli rapor aldırılıp sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, Adalet Bakanlığının bu yöne ilişen kanun yararına temyiz talebinin kabulü gerekir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle Adalet Bakanlığı’nın kanun yararına bozma talebinin kabulü ile kararın sonuca etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, aynı maddenin üçüncü fıkrası uyarınca gereği yapılmak üzere bozma kararının bir örneğinin ve dava dosyasının Adalet Bakanlığına gönderilmesine, 07.11.2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.”

ESKİŞEHİR AVUKAT CANSU ÖNÇLER UYANIK